Ken je dat lied uit de musical Soldaat van Oranje? Kippenvel, telkens weer! Het appèl op maatschappelijke verantwoordelijkheid, wegens een hoger, moreel doel. Het nemen van die verantwoordelijkheid heeft de loop van de geschiedenis veranderd. Dat dwingt respect af.
Maar er is ook een andere verantwoordelijkheid. Dichterbij, persoonlijker. Waarbij mensen soms ook zeggen: “Als ik niets doe, wie dan?" Om (soms innerlijk klagend) te vervolgen: "Dus ík zal het wel weer doen!”. Herken je die? Ik wel eens 😏. Maar díe verantwoordelijkheid is lang niet altijd op zijn plaats.
Zomaar wat voorbeelden uit mijn leven:
Ik bleef onze kinderen maar wekken terwijl ze allang zelf de wekker konden zetten.Als ik het niet doe… zul je zien: komen ze te laat!
Ik vond het lastig te vertrekken uit een bestuur, want ik wist dat het niet eenvoudig zou zijn nieuwe vrijwilligers te vinden. Ik belast de anderen met mijn vertrek; dat kan ik niet maken!
Ik móest wel ongevraagd advies geven, anders zouden ze de verkeerde keuze maken met alle gevolgen van dien… als ik nu niet ingrijp, gaat het helemaal mis!
Ik weet inmiddels echt wel dat het niet míjn verantwoordelijkheid is om verantwoordelijkheden van anderen op me te nemen. Dat kan zelfs onverantwoord en arrogant zijn: Het haalt mij uit mijn kracht – het kost bakken energie! Maar het haalt ook de ander uit zijn of haar kracht, want die krijgt niet eens de kans om het zelf op te pakken. Toen dat kwartje viel (auw!), werd het al wat makkelijker om bepaalde kwesties los te laten. Het is toch ook te gek dat ík ‘overal’ verantwoordelijk voor zou zijn. Daarmee maak ik mijzelf ook nog eens veel te belangrijk en het getuigt van weinig vertrouwen in anderen.
En dus:
Dan moeten ze zich maar verslapen. Daar leren ze van!
Alle leden samen vormen de organisatie, ik heb mijn steentje bij gedragen, nu mag een ander!
Iedereen heeft recht op zijn of haar eigen keuzes en (pijnlijke) ervaringen. En wie weet pakt het minder dramatisch uit dan ik denk! Ik heb de wijsheid niet in pacht!
Niets doen is dus ook een optie Handen op de rug en tong afbijten dus. De wereld draait verrassend vaak gewoon door zonder mijn bemoeienis. Anderen komen in beweging als ik niet (meteen) reageer. Als ik vertrouwen en ruimte geef. Met de nadruk op 'als', denk niet dat ik nooit meer in die valkuil trap. Was het maar zo'n feest!
Perfect imperfect Wanneer ik onbedoeld toch weer teveel verantwoordelijkheid naar me toe trek- dan doe ik (jij ongetwijfeld ook!) slechts wat in mijn vermogen ligt op dat moment. Met de beste bedoeling reageren we op de manier die op dàt moment mogelijk is. Perfect imperfect meestal, vaak onder invloed van allerlei emoties en onbewuste patronen. Jezelf naderhand mild beoordelen, is goud waard. En ja, ook hier mag ik mijzelf geregeld aan herinneren en zelfs dàt is niet erg 😇
Mijn beperkte verantwoordelijkheid Steeds vaker kom ik tot de conclusie dat mijn verantwoordelijkheid vooral ligt in het herkennen, accepteren en waar mogelijk loslaten van míjn emoties. Vaak is dat al genoeg.
Het is míjn moeite om te verdagen dat ik ergens geen invloed op heb.
Het is míjn bezwaarde gevoel wanneer een ander ongemak, pijn of een ander naar gevoel heeft bij de confrontatie met de situatie.
Het is míjn onmacht die ik voel als ik kies voor vertrouwen op de ander (en het misschien anders gaat dan wanneer ik het zou doen).
Respect! Hiermee dealen kan niemand anders voor mij of jou doen. Dat is wat een ieder zelf mag onderzoeken (niets moet hè?). Díe verantwoordelijkheid oppakken - vanuit mildheid, dwingt óók respect af. Een diepe buiging voor een ieder die de moed heeft om naar zichzelf te kijken en de confrontatie met zijn of haar binnenkant aan te gaan.
Ik sluit dit blog graag af met een gedicht van Nelson Mandela:
Loslaten
Om los te laten is Liefde nodig Loslaten betekent niet dat het me niet meer uitmaakt. Het betekent dat ik het niet voor iemand anders kan oplossen of doen.
Loslaten betekent niet dat ik ‘m smeer, het is het besef dat ik de ander ruimte geef.
Loslaten is niet het onmogelijk maken, maar het toestaan om te leren van menselijke consequenties.
Loslaten is machteloosheid toegeven, hetgeen betekent dat ik het resultaat niet in handen heb.
Loslaten is niet proberen om een ander te veranderen of de schuld te geven. Het is jezelf zo goed mogelijk maken.
Loslaten is niet zorgen voor, maar geven om. Loslaten is niet oordelen, maar de ander toe te staan mens te zijn.
Loslaten is niet in het middelpunt staan en alles beheersen, maar het anderen mogelijk maken hun eigen lot te bepalen.
Loslaten is niet anderen tegen zichzelf beschermen, het is de ander toestaan de werkelijkheid onder ogen te zien.
Loslaten is niet ontkennen, maar accepteren. Loslaten is niet alles naar mijn hand zetten, maar elke dag nemen zoals die komt en mezelf er gelukkig mee prijzen.
Loslaten is niet anderen bekritiseren of regulieren, maar worden wat ik droom te zijn.
Loslaten is niet spijt hebben van het verleden, maar groeien en leven voor de toekomst.
