Fixen of groeien?

Onlangs hoorde ik tijdens een opleidingsdag Nieuwe Psychologie over 4 manieren waarop je een probleem kunt aanvliegen. Op zichzelf geen nieuws, maar oh zo verhelderend om het eens onder elkaar te zien staan. Ik deel het graag met je en geef ook voorbeelden ter illustratie. Mij heeft het al een aantal keren op een heel praktische manier geholpen in mijn dagelijks leven.

1. Wie is de schuldige?

Er is een probleem en dus is iets of iemand schuldig. Deze beperkte zienswijze brengt meestal weinig anders dan gedoe: welles - nietes, die ander moet wat doen om het weer goed te maken, "ik heb ook altijd pech", dat soort drama.

2. Hoe los ik dit zo snel mogelijk op?
Met andere woorden: hoe kan ik dit zo snel mogelijk fixen? Vaak een pragmatsiche insteek, gericht op het veranderen van de situatie. Er is ongemak en dat wil je zo snel mogelijk uit de weg hebben.

3. Wat vraagt dit van mij, wie wil ik idealiter zijn in deze omstandigheden / situatie?
Dit gaat al wat dieper, voel je? Hier heb je niet altijd direct een antwoord op, want het vraagt wat meer bezinning. Welke eigenschappen van mijzelf kan ik aanspreken? Welke keuzes en richtingen zijn er voor mij? Hoe verhoud ik me tot de situatie?

4. Wat wil hier gebeuren, welke kansen liggen hier?
Dit vraagt nog verder uitzoomen en beschouwen... Welke kansen liggen hier voor groei? Wat valt er te leren? Mogelijk kun je het in een breder perspectief plaatsen. "Wat zou De Liefde doen", is ook zo'n vraag die hier bij past.

Voorbeeld 1

Een alleenstaande vader worstelt met de vraag over het wel of geen geld vragen aan zijn jong-volwassen kinderen voor een gezamenlijke activiteit. Hij vindt het heel redelijk dat de kinderen meebetalen, maar vindt het ook lastig om daar stelling in te nemen. Hij baalt dat de kinderen er vanuit lijken te gaan dat hij alles betaalt.
Hij is bang om door de kinderen bekritiseerd te worden als krenterig. Misschien gaan ze dan niet meer mee. Maar hij wil ook niet dat ze alleen meegaan omdat hij betaalt. Hij verheugt zich op het uitje en wil het niet verpesten.

Manier 1
Een schuldige aanwijzen. Hij geeft de schuld aan zijn ex. Logisch dat de kinderen niet uit zichzelf meebetalen. Hun moeder heeft ze veel te veel verwend en nu zit hij met deze situatie.

Manier 2
Fixen. Hij kiest voor de lieve vrede, slikt zijn irritatie in en vraagt geen bijdrage van de kinderen. Probleem opgelost.

Manier 3
Wat vraagt dit van hem? Wie verkiest hij te zijn in deze kwestie? Welke waarde zit er onder zijn wens dat ze mee betalen? Dat vraagt om zelfreflectie. Als hij er wat langer bij stilstaat weet hij precies waarom dit voor hem belangrijk is en dat heeft in de eerste plaats niet direct met geld te maken. En vervolgens vraagt het om moed. Moed om voorbij te gaan aan zijn angst voor kritiek en afwijzing. Dit vraagt om kwetsbaarheid en eerlijkheid.

Manier 4
Wat wil hier gebeuren? Hier wil misschien een open gesprek plaatsvinden over zijn wens samen iets te ondernemen vanuit een wederzijds verlangen. Hoe staan de kinderen hier eigenlijk in?
Mogelijk kunnen ze daarna nog spreken over waarden en normen als het gaat om het gezamenlijk dragen van de kosten voor zo'n activiteit. Door eerst op die andere laag te verblijven, biedt het kans op meer verbinding en op wederzijds begrip.

Voorbeeld 2:

Een client heeft veel angst- en paniekaanvallen. Zowel overdag als 's nachts heeft het haar in de greep. Ze kan nauwelijks normaal functioneren.

Manier 1
Wie is de schuldige? Het ligt aan wat haar is overkomen. Een nare gebeurtenis op het werk breekt haar op, ze is overbelast. Door in het verhaal te blijven hangen blijft ze een slachtoffer van wat haar is overkomen. Haar collega is hier de schuldige.

Manier 2
Hoe fix ik dit? Denk aan uitsluitend snelle symptoombestrijding in de vorm van bijvoorbeeld kalmerende medicatie. Of: van alles tegelijk DOEN om er vanaf te komen of er grip op te krijgen kan ook zo'n (begrijpelijke) valkuil zijn.
Op die manier kun je EFT ook inzetten om de angst in het moment te reguleren. Op de lange termijn zal het niet altijd voldoende zijn - je wilt je meestal ook op de oorsprong richten.

Manier 3
Wat vraagt dit? Misschien vraagt het wel geduld, compassie en moed om de angst toe te laten in plaats van er van weg te willen gaan. Zodat je ontdekt dat je het wél aankan, de angst vanzelf weer afzakt en je dus écht niet doodgaat van de paniek. Misschien vraagt het de moed om hier hulp bij te vragen. Juíst op deze laag is EFT erg helpend omdat je je lichaam geruststelt terwijl het de angst aan het verdragen is.

Manier 4
Wat wil hier gebeuren? Misschien wil hier een diepe verwerking plaatsvinden van dat wat er is gebeurd op het werk. Misschien valt er te ontdekken welke les er verborgen zat in deze ervaring. Misschien mag deze persoon leren voor zichzelf op te komen, of grenzen te stellen. Of dat het oké is om kwetsbaar te zijn. Of om de eigen onschuld in een situatie te her-claimen. Of de pijnlijke waarheid te zien van het eigen aandeel in de situatie. Het kan van alles zijn. Ook hier kan EFT je helpen. Bijvoorbeeld om de emotionele lading van de (gerelateerde) gebeurtenis(sen) af te halen en/of patronen te doorbreken - als de heftige emotie er wat af is, ontstaat er vaak vanzelf meer ruimte voor nieuwe inzichten.

Diepgang is vaker mogelijk dan je denkt!
Niet elke situatie leent zich voor de diepgang van manier 3 en 4 (denk aan een slagaderlijke bloeding - dan is manier 2 uiterst effectief!). Maar het kan wel bij meer situaties dan je denkt. Zelfs bij een fikse verkoudheid kun je je afvragen wie je wilt zijn in relatie tot de situatie - los van het klagen over je lekneus en het fixen met zakdoeken. Verkies je de doorzetter te zijn met wat paracetamol of verkies je toe te geven aan je vermoeide lichaam en pak je rust? Hier is geen goed of fout... voor beide is wat te zeggen. Het feit dat je de vraag stelt opent de weg naar meer dan één optie. Je brein kan een vraag namelijk niet negeren. Wat je ook verkiest, het zal een meer bewuste keuze zijn en dat is al winst.

Niet overdrijven
Het kan vermoeiend en lachwekkend zijn om je bij alles steeds af te vragen wie je wilt zijn en wat er wil gebeuren. Een kwestie van doseren dus en weten wanneer het zin heeft.
Bijvoorbeeld als je vastloopt in een terugkerend vraagstuk. Of als een thema vaker dan gemiddeld terugkomt in je gedachten. Of als je weet wat je valkuil is.
Stilstaan bij je emotionele, fysieke reactie kan dan sowieso zinvol zijn en of je nu een vraag uit categorie 2, 3 of 4 stelt... EFT kan je een stapje verder helpen. Ik zal in begeleide sessies altijd kijken of we een beweging kunnen maken naar manier 3 en 4. Omdat dat nét wat andere resultaten geeft.