Feedback geven in 7 stappen

smileyzuil Happy or not?
Ik was eens bij een restaurant waar ik bij het weggaan met een smiley kon aangeven hoe mijn ervaring was geweest. Zie foto. Een split-second dacht ik dat dat in mijn praktijk ook leuk zou zijn. Maar al snel zag ik de nadelen.
Bij elke smiley zou ik benieuwd zijn wie het heeft gegeven, en naar de reden. Typisch: de rode smileys zouden me het meest intrigeren als ik restauranteigenaar was. Was de soep niet lekker? En zo ja, wat zegt dat? Smaken verschillen. Of ging het over het wc papier dat op was of was het de tocht bij de deur? Of was het een reactie uit frustratie over een gesprek tussen twee gasten? Met deze anonieme smiley-zuil zou ik er nooit achter komen.

Feedback ontvangen...de 80/20 regel
Geen smiley-zuil bij mij in de praktijk dus. Liever de complete boodschap. Graag de complimenten, maar ook de 'negatieve'. Sinds ik me realiseer dat feedback voor 80% iets zegt over degene die het geeft (over zijn/haar smaak, voorkeur, verwachting of behoefte), vat ik niet alles persoonlijk op. Als het me wel raakt, kan ik eerst mijn kwetsbaar-heid (het 'te kwetsen zijn') onder de loep nemen, zoals ik uitleg in dit verhaal over een stoplicht.
Over die resterende 20%, beslis ík of en wat ik er mee doe. Ik kan er mijn voordeel mee doen. Natuurlijk maakt het wel uit hoe iemand iets zegt. Het is de toon die de muziek maakt.

Feedback geven, lastig als je bang bent
Niet iedereen is even vaardig in het geven van positief bedoelde, maar kritische feedback (het gaat me steeds beter af, maar mij lukt het ook niet altijd). Het hangt vaak af van de persoon en de situatie. Bij de een voel ik me veiliger dan bij de ander. Wanneer je je niet veilig voelt, reageer je uit angst:

bang om de ander te kwetsen,
bang dat de ander het niet goed op zal vatten,
bang dat je gevoel niet klopt, dat je het verkeerd ziet,
bang voor een 'tegenaanval’, waar je geen raad mee zou weten.

Een gemiste kans, want als we zo in de angst-kramp zitten, zeggen we helemaal niets of het komt er verwijtend of aanvallend uit. Zo ontstaan onuitgesproken verwachtingen met alle opgekropte teleurstellingen en misverstanden van dien. En dat is ziekmakende stress voor je lichaam en geest.Het kan zinvol zijn om die onderliggende angst en onveiligheid te onderzoeken en liefdevol aan te pakken. Soms zijn een paar praktische tips ook helpend.

7 stappen om feedback te geven.

Intentie: sta stil bij je bedoeling van je boodschap. Wat hoop je te bereiken? Alleen als je intentie zuiver en liefdevol is, ga je verder.
Feit: benoem het concrete gedrag waarover je wat wilt zeggen. Bij voorkeur in een persoonlijk gesprek (niet online in de openbaarheid).
Effect op jou: vertel wat dat feit met jou deed. Spreek vanuit jezelf, de ervarende ik-boodschap in plaats van de verwijtende jij-boodschap. Een mooie formulering vind ik de 'ik-vertel-mijzelf-methode': "Als jij elke afspraak te laat komt, vertel ik mijzelf dat je mij niet belangrijk vindt en dat stelt me teleur".
Wens: Vertel hoe je het graag anders had gehad, wat je nodig hebt.
Kort en bondig met een punt. Zorg voor zorgvuldigheid zonder de boodschap 'in te pakken'. Weersta de neiging om na afloop je boodschap af te vlakken, te vergoelijken, jezelf te verontschuldigen.
Gun de ander tijd om de boodschap te verwerken
Check of de boodschap is begrepen op de manier zoals jij het bedoelde.en verduidelijk zo nodig vanuit je intentie.

Fictief praktisch voorbeeld: Een samenwonend stel. Een van de partners maakt wekelijks de badkamer schoon, maar irriteert zich enorm aan de laksheid - zo wordt het ervaren - van de ander. In plaats van verwijtend te roepen: Jij ruimt ook nooit wat op! kan het gesprek ook anders verlopen:

Intentie: Een goed gevoel hebben bij de taakverdeling in het huishouden.
Feit: Ik zie dat je lege deo er al een week staat en die lege wc rollen liggen er ook maar te wachten... Mijn ervaring is dat als ik het niet opruim, dat er niets gebeurt.
Effect: Ik vertel mijzelf dat jij het vanzelfsprekend vindt dat ik alles opruim en dat irriteert me steeds meer. Ik vertel mijzelf dat jij jezelf te goed vindt om dat soort stomme klusjes te doen. Dat voelt niet gelijkwaardig.
Wens: ik wens dat we ieders onze eigen rommel opruimen, heel eenvoudig eigenlijk. Dan zou ik me meer gewaardeerd voelen.
Check: Oh ik dacht dat het net zo makkelijk was om dat bij de wekelijkse poetsbeurt op te ruimen. -> nee, schoonmaken is zoveel makkelijker en sneller als ik niet eerst alle rommel op hoef te ruimen. Het gaat er om dat we elkaar helpen en niet tegenwerken. Dat zou zoveel beter voelen voor mij. -> oh dat had ik me niet gerealiseerd. Ik zal het anders gaan doen.

Als het gaat om gevoelige, complexe onderwerpen geldt dezelfde structuur.

Succes ermee! Ik hoop dat je je veilig voelt om op mij te oefenen! Heb je mij vanuit een positieve intentie iets 'negatiefs' te melden, ik hoor graag van je!